ΔΡΑΣΗ ΕΘΝΙΚΗΣ ΕΜΒΕΛΕΙΑΣ: «ΕΡΕΥΝΩ-ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ-ΚΑΙΝΟΤΟΜΩ»
Τίτλος Έργου:
«Ανάδειξη, αξιολόγηση και βελτίωση των ιδιαίτερων ποιοτικών χαρακτηριστικών των Ελληνικών ποικιλιών φασολιού ‘Γίγαντες’ και ‘Ελέφαντες’ Πρεσπών»
«Preserving and improving the quality characteristics of the local bean
varieties "Gigantes" and "Elefantes" from the area of Prespa»
ΑΚΡΩΝΥΜΙΟ: GrEaTest
Κωδικός Έργου: Τ1ΕΔΚ-04718
Προϋπολογισμός Έργου: 155.650,00 €
ΕΤΑΙΡΟΙ: Αγροτικός Συνεταιρισμός Φασουλοπαραγωγών Εθνικού Δρυμού Πρεσπών «Πελεκάνος»
ΣΤΟΧΟΣ: Η επαναφορά της γενετικής καθαρότητας και βελτίωσης του τοπικού πληθυσμού φασολιών “Γίγαντες” Πρεσπών και του τοπικού πληθυσμού φασολιών “Ελέφαντες” Πρεσπών με τη χρήση -ομικών τεχνολογιών ώστε οι νέοι πληθυσμοί (ποικιλίες) που θα προκύψουν να έχουν όλα τα χαρακτηριστικά των παραδοσιακών ντόπιων πληθυσμών χωρίς ξένες αναμείξεις και να εγγραφούν στον Εθνικό και Κοινοτικό Κατάλογο Ποικιλιών για να προστατευθούν από μελλοντικούς κινδύνους γενετικής ανάμειξης και απώλειάς τους.
ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΠΡΟΤΑΣΗΣ
Τα Μεγαλόσπερμα φασόλια Γίγαντες και Ελέφαντες ανήκουν στο είδος Phaseolus coccineus L. και καλλιεργούνται ως «ξερά φασόλια» παραδοσιακά στην περιοχή της Πρέσπας. Οι σπόροι των γιγάντων έχουν βάρος 1000 σπόρων που κυμαίνεται από 1.200 μέχρι 1.800 γραμμάρια, ενώ οι σπόροι των ελεφάντων είναι μεγαλύτεροι σε μέγεθος, με βάρος 1.000 σπόρων πάνω από 1.800 γραμμάρια. Οι γίγαντες και οι ελέφαντες που παράγονται στην περιοχή των Πρεσπών είναι φημισμένοι για τη νοστιμιά τους, την καλή τους βραστικότητα και το ωραίο, μεγάλο λευκό χρώμα των σπόρων τους και κατέχουν ιδιαίτερη προτίμηση στο διαιτολόγιο των Ελλήνων, ως εθνικό φαγητό.
Οι γίγαντες και ελέφαντες είναι σταυρογονιμοποιούμενα φυτά κάτι που επιτρέπει σε μεγάλο βαθμό τις τυχαίες διασταυρώσεις μεταξύ των ξένων και των γηγενών πληθυσμών γιγάντων και ελεφάντων. Ένας ακόμη λόγος υποβάθμισης της ποιότητας υπήρξε και η μηχανική ανάμειξη των σπόρων τους κατά την συγκομιδή τους. Το γεγονός αυτό δημιούργησε σοβαρά προβλήματα στη γενετική καθαρότητα των δύο γηγενών πληθυσμών και ο κίνδυνος οριστικής απώλειας των εξαιρετικών αυτών παραγωγικών και νόστιμων τοπικών πληθυσμών φασολιών Πρεσπών να είναι πολύ μεγάλος. Η κλασική Βελτίωση των φυτών που στηριζόταν σε διασταυρώσεις και επιλογή του επιθυμητού γενότυπου στο χωράφι αποτελούσε και αποτελεί μια χρονοβόρα και επίπονη διαδικασία. Όμως η ανάπτυξη της τεχνολογίας με την δυνατότητα που μας δίνει η αλληλούχιση του συνόλου του γονιδιώματος του κοινού φασολιού και οι μοριακές τεχνικές γενοτύπησης των ποικιλιών έχουν βοηθήσει στην επιτάχυνση της διαδικασίας και επίσης στην δημιουργία υπέρτερων γενοτύπων με ποιο αποτελεσματικό τρόπο. Οι σύγχρονες -ομικές τεχνολογίες μπορούν να βοηθήσουν στην συντόμευση του απαιτούμενου χρόνου.
Με την μελέτη των φυτών μέσω των παραπάνω τεχνολογιών και την ανακάλυψη των γονιδίων που ελέγχουν συγκεκριμένα επιθυμητά χαρακτηριστικά είναι δυνατή οι ανάπτυξη λειτουργικών δεικτών.
Σκοπός.
Σκοπός του GrEaTest είναι η βελτίωσης του τοπικού πληθυσμού φασολιών “Γίγαντες” Πρεσπών και του τοπικού πληθυσμού φασολιών “Ελέφαντες” Πρεσπών με τη χρήση νέων καλλιεργητικών τεχνικών και επίσης νέων -ομικών τεχνολογιών ώστε οι νέοι πληθυσμοί (ποικιλίες) που θα προκύψουν να έχουν όλα τα χαρακτηριστικά των παραδοσιακών ντόπιων πληθυσμών χωρίς ξένες αναμείξεις και να εγγραφούν στον Εθνικό και Κοινοτικό Κατάλογο Ποικιλιών για να προστατευθούν από μελλοντικούς κινδύνους γενετικής ανάμειξης και απώλειάς τους. Επιμέρους στόχοι είναι α) η διερεύνηση της εφαρμογής νέων καλλιεργητικών τεχνικών – βελτίωση μέσω του μιρκοβιώματος β) η καταγραφή και χαρτογράφηση της ενδοποικιλιακής παραλλακτικότητας των γηγενών ποικιλιών μεγαλόσπερμων φασολιών στον Ελλαδικό χώρο, με εφαρμογή μοριακών μεθόδων ταυτοποίησης, γ) η ανάπτυξη μοριακών δεικτών που θα επιτρέπουν την ταυτοποίηση των ποικιλιών με την υψηλή προστιθέμενη αξία σε οποιοδήποτε στάδιο της παραγωγικής διαδικασίας και δ) η ανάπτυξη νέων γονιδιωματικών εργαλείων και βελτιωτικών προσεγγίσεων με σκοπό την περαιτέρω βελτίωση της καλλιέργειας του μεγαλόσπερμου φασολιού και ε) η πραγματοποίηση δισταυρώσεων μεταξύ υπέρτερων γενοτύπων. Ως επακόλουθο διευκολύνεται ο έλεγχος διακίνησης και εμπορίας φυτικού γενετικού υλικού όπως επίσης ενισχύεται η διαδικασία πιστοποίησης των παραγόμενων προϊόντων και της αειφορικής παραγωγής τους.
Περιγραφή ενοτήτων εργασίας και παραδοτέων
1. ΕΕ1 Συλλογή Γενετικού υλικού.
Π1.1 Διαμεσολάβηση καινοτομίας και οργάνωση υλοποίησης έργου (Εξωτερικός σύμβουλος)
Π1.2 Συλλογή γενετικού υλικού (ΠΕΛΕΚΑΝΟΣ)
2. ΕΕ2 Μοριακή ανάλυση.
Π2.1 Έκθεση φαινοτυπικής αξιολόγησης γενετικού υλικού (ΠΕΛΕΚΑΝΟΣ, ΙΓΒΦΠ-ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ)
Π2.2 Αξιολόγηση και συσχέτιση με απόδοση (ΠΕΛΕΚΑΝΟΣ, ΙΓΒΦΠ-ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ)
Π2.3 Μοριακός χαρακτηρισμός των εξεταζόμενων ποικιλιών (ΙΓΒΦΠ-ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ,).
Π2.4 Μελέτη ενδο-ποικιλιακής παραλλακτικότητας (ΙΓΒΦΠ-ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ).
Π2.5 Βάση δεδομένων γενετικής πληροφορίας των δύο τοπικών ποικιλιών (ΙΝΕΒ-ΕΚΕΤΑ).
Π2.6 Συγκριτική ανάλυση του μεταγραφήματος των δύο ποικιλιών (ΙΝΕΒ-ΕΚΕΤΑ).
Π2.7 Ανάπτυξη μοριακών δεικτών (EST-SSRs και SNPs) (ΙΝΕΒ-ΕΚΕΤΑ).
Π2.8 Επιλογή άριστων γενοτύπων για περαιτέρω βελτίωση (ΙΓΒΦΠ-ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ & ΙΝΕΒ-ΕΚΕΤΑ).
Π2.9 Κατάθεση αίτησης για εγγραφή στον εθνικό κατάλογο (ΠΕΛΕΚΑΝΟΣ)
Π2.10 Λίστα διασταυρώσεων (ΙΝΕΒ-ΕΚΕΤΑ)
Π2.11 Έκθεση μεταγονιδιωματικής ανάλυσης μικροβιώματος (ΙΝΕΒ-ΕΚΕΤΑ)
Π2.12 Έκθεση επίδρασης νέων συμβιωτικών μικροοργανισμών στην καλλιέργεια (ΕΛΓΟ)
Π2.13 Δημοσιεύσεις σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά και συνέδρια (ΙΓΒΦΠ-ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ &
ΙΝΕΒ-ΕΚΕΤΑ).
Π2.14 Ημερίδα ενημερωτική
«Το έργο συγχρηματοδοτείται από την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση – Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης»
